ADHD czy inne zaburzenie? Jak nie pomylić objawów i skutecznie sobie pomóc
Co, jeśli od dłuższego czasu doświadczam objawów ADHD, takich jak trudności z koncentracją uwagi, impulsywność czy nadpobudliwość, ale nie pamiętam, abym miała je w dzieciństwie?
ADHD (zaburzenie hiperaktywności z deficytem uwagi) to zaburzenie neurozwojowe, które zazwyczaj zaczyna się w dzieciństwie, często zauważalne już w wieku przedszkolnym (około 5 roku życia). Objawy ADHD są typowe w tym wczesnym okresie życia, jednak nie każda osoba, która doświadcza trudności w dorosłym życiu, musi mieć ADHD.
Jeśli nie przypominasz sobie, by w dzieciństwie pojawiły się charakterystyczne objawy tego zaburzenia, warto skonsultować się z rodzicami lub innymi bliskimi osobami, które mogą mieć informacje na temat Twojego zachowania z tego okresu. Wspomnienia z dzieciństwa mogą być niepełne, a to, co wydaje się niewielkie, może mieć swoje źródło w dziecięcych doświadczeniach.
Co, jeśli naprawdę nie było objawów ADHD w dzieciństwie?
Jeśli po dokładniejszym zbadaniu historii z dzieciństwa stwierdzisz, że objawy ADHD faktycznie się nie pojawiły, to oznacza, że diagnoza ADHD w Twoim przypadku jest mało prawdopodobna. Jednak nie oznacza to, że problemy z koncentracją, impulsywnością czy nadpobudliwością nie wymagają uwagi. Istnieje wiele innych zaburzeń, które mogą powodować podobne objawy, takich jak:
- Zaburzenia lękowe – objawy takie jak rozproszenie uwagi mogą wynikać z przewlekłego stresu, niepokoju czy wewnętrznego napięcia.
- Depresja – zaburzenia koncentracji i problemy z energią to częste objawy depresji, które mogą przypominać objawy ADHD.
- Zaburzenia osobowości – np. zaburzenia osobowości typu borderline mogą powodować trudności w utrzymaniu uwagi i kontrolowaniu impulsów.
Istnieje wiele zaburzeń, które mogą powodować podobne objawy, a jednym z najczęściej pomijanych, ale bardzo ważnych, jest PTSD (zespół stresu pourazowego).
- Zespół stresu pourazowego (PTSD) może wywoływać objawy, które są zbliżone do ADHD, takie jak:
- Problemy z koncentracją – osoby z PTSD często mają trudności w skupieniu uwagi, ponieważ ich umysł jest „przepełniony” wspomnieniami traumatycznymi lub lękiem przed ich powrotem.
- Impulsywność – reagowanie na stres czy wyzwalacze z przeszłości może prowadzić do impulsywnych reakcji emocjonalnych i trudności w kontrolowaniu emocji.
- Nadpobudliwość – chroniczne poczucie zagrożenia i napięcia może skutkować nadmierną czujnością, niepokojem, a nawet poczuciem niepokoju, które może być błędnie postrzegane jako nadpobudliwość.
PTSD rozwija się w wyniku doświadczenia traumy – może to być np. wypadek, przemoc, utrata bliskiej osoby, sytuacje wojenne, przemoc domowa, czy inne ciężkie doświadczenia. Objawy PTSD mogą wystąpić nie tylko w wyniku dramatycznych, ale również chronicznych, stresujących wydarzeń. Często traumatyczne wspomnienia „zatrzymują się” w ciele i umyśle, wywołując reakcje, które mogą wyglądać na impulsywne, a nawet chaotyczne.
Dlaczego to ma znaczenie?
Każde z tych zaburzeń ma swoją specyficzną ścieżkę leczenia, a diagnostyka różnicowa jest kluczowa. Zrozumienie, co dokładnie jest przyczyną Twoich trudności, pozwala na zastosowanie odpowiedniego protokołu terapeutycznego – psychoterapia, farmakoterapia lub ich połączenie. Leczenie ADHD różni się od terapii PTSD, zaburzeń lękowych, depresyjnych czy osobowościowych, dlatego dokładna diagnoza jest podstawą skutecznej pomocy.
Co zrobić, jeśli nie jestem pewna, co jest przyczyną moich objawów?
W takiej sytuacji najważniejsze jest skontaktowanie się z doświadczonym specjalistą – psychologiem, który przeprowadzi szczegółową diagnozę. Warto podjąć tę decyzję, ponieważ trafna diagnoza pozwoli na skuteczniejsze leczenie i poprawę jakości życia. Nie musisz zmagać się z tym sama – odpowiednia pomoc jest dostępna.
Zapraszam na profesjonalną diagnozę ADHD dla dorosłych i młodzieży online lub w gabinecie w Szczecinie.
Anna Dobosz – psycholog